Μεγάλη επιτυχία σημείωσε ο διαγωνισμός φωτογραφίας που διοργάνωσε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Μακεδόνων με αφορμή τη 2η Πανελλήνια Συνάντηση Μακεδόνων που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 13 Μαίου 2017 στο Καυτανζόγλειο Στάδιο στη Θεσσαλονίκη. 16 φωτογράφοι απαθανάτισαν τις μοναδικές στιγμές της εκδήλωσης, όπου περισσότεροι από 4000 χορευτές και 10000 θεατές δημιούργησαν μια εκπληκτική ατμόσφαιρα.
511 φωτογραφίες διαγωνίσθηκαν και το διαδίκτυο πλημμύρισε ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ! Οι αλληλεπιδράσεις της σελίδας της Ομοσπονδίας έφτασαν τις 780.000, ενώ κάθε φωτογραφία είχε περίπου 200.000 επισκέψεις. Νικήτρια του διαγωνισμού αναδείχθηκε η φωτογράφος Κυριάκου Σταυρούλα από τη Νέα Απολλωνία, η οποία με τον φακό της απαθανάτισε πολλές στιγμές της εκδήλωσης, μεταξύ των οποίων και η φωτογραφία που κέρδισε την προτίμηση του κοινού. Η νικήτρια του διαγωνισμού μας συστήνεται, ανοίγει την καρδιά της και μιλάει για τα συναισθήματα που ένιωσε στην Πανελλήνια Συνάντηση Μακεδόνων:
«Ονομάζομαι Κυριάκου Σταυρούλα. Είμαι 20 χρόνων και κατάγομαι Από την Νέα Απολλωνία Θεσσαλονίκης. Σπουδάζω στο τμήμα Λογιστικής και χρηματοοικονομικής στο ΤΕΙ της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Παράλληλα με τις σπουδές μου στην λογιστική τα τελευταία 2 χρόνια ασχολούμαι ερασιτεχνικά με την φωτογραφία όπου και παρακολουθώ μάθημα φωτογραφίας στο ΤΕΙ όπου σπουδάζω. Έχω δουλέψει σε μερικά νυχτερινά μαγαζιά ως φωτογράφος Στο διαγωνισμό φωτογραφίας που διοργανώθηκε κατά την δεύτερη Πανελλήνια Συνάντηση Μακεδόνων πήρα μέρος γιατί μπορούσα έτσι να συνδυάσω τις δύο μου αγαπημένες ασχολίες, τη φωτογραφία και τον παραδοσιακό χορό. Θέλησα να απαθανατίσω αυτή τη γιορτή και να ζήσω μέσα σ’αυτή όχι σαν απλός θεατής ούτε σαν χορευτής που θα ήμουν. Ήθελα να μπορώ να δω μέσα από το φακό μου κάθε λεπτομέρεια κάθε χρώμα και κάθε κίνηση. Επίσης θα ήθελα να αναφέρω ότι είχα την ευκαιρία πέρυσι να συμμετέχω μαζί με τον Προοδευτικό Σύλλογο Γυναικών Νέας Απολλωνίας σαν χορεύτρια και αγάπησα αυτή την διοργάνωση και φέτος βλέποντας τον διαγωνισμό πήρα αμέσως μέρος. Η εμπειρία αυτή ήταν μια από τις πιο ενδιαφέρουσες που πέρασα. Ο χορός, η μουσική, τα απίστευτα χρώματα , τις παραδόσεις καθώς και τον κόσμο ήταν απίστευτα όμορφο! Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω όλο αυτόν τον κόσμο που με στήριξαν και με βοήθησαν με τον διαγωνισμό καθώς και το μοντέλο της φωτογραφίας μου την Θωμαή Ζαρκοδήμου για όλο αυτό τον αγώνα που κάναμε και όλο αυτό το άγχος και η πίεση που μας κατείχε όλη την διάρκεια του διαγωνισμού! Εύχομαι να μου δοθεί και η ευκαιρία στην τρίτη Πανελλήνια Συνάντηση Μακεδόνων να βρίσκομαι πάλι εκεί και να απαθανατίσω περισσότερες στιγμές για όλους εμάς τους Μακεδόνες! Σας Ευχαριστώ Πολύ!»
Η φωτογραφία που απέσπασε τις περισσότερες προτιμήσεις (2014 ψήφους) από το κοινό, ήταν η φωτογραφία της Θωμαής Ζαρκοδήμου από την Εράτυρα Κοζάνης. Τα λόγια της Θωμαής Ζαρκοδήμου «φωτογραφίζουν» με γλαφυρότητα τη 2η Πανελλήνια Συνάντηση Μακεδόνων:
«Στην εκδήλωση της 2ης Πανελλήνιας Συνάντησης Μακεδόνων συμμετείχα με τον Φιλαθλητικό – Ορειβατικό Σύλλογο Εράτυρας Βοΐου » Η Σέλτσα » του Νομού Κοζάνης ως χοροδιδάσκαλος του τμήματος αλλά και ως χορεύτρια. Ένιωσα μεγάλη εθνική υπερηφάνεια και ότι ανήκω στην ξακουστή Μακεδονία. Η εκδήλωση όπως αποτυπώθηκε στη μνήμη μου δεν μπορεί να περιγραφεί μέσα σε λίγες σειρές. Σε γενικές γραμμές θα μπορούσα να πω πως η οργάνωση της ήταν άψογη και ένιωσα έντονα τον πατριωτισμό με τα τραγούδια που είπε η παιδική χορωδία με την αγγελική της φωνή καθώς και με τον εθνικό μας ύμνο που τραγουδήσαμε όλοι μαζί μέσα στο στάδιο. Εντύπωση μου έκαναν τα χορευτικά συγκροτήματα που συμμετείχαν, τα οποία με τη συνοδεία των μουσικών χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς της περιοχής τους φορώντας την δικής τους Μακεδονική φορεσιά. Ξεσήκωσαν το πλήθος με τους χαρακτηριστικούς ήχους και ιδιαίτερα τα χορευτικά συγκροτήματα της Νάουσας με το έθιμο- δρώμενο » Μπούλες». Το γεγονός ότι στο τέλος της εκδήλωσης όλοι οι χορευτές δώσαμε τα χέρια και χορέψαμε σε κοινό κύκλο με την υπόσχεση του χρόνου να ξανασυναντηθούμε επισφραγίζει την «υπεροχή» της εκδήλωσης. Τα συναισθήματα μου είναι απερίγραπτα. Ζω στη Μακεδονία μας που είναι, ήταν και θα είναι πάντα ελληνική. Θα ήθελα να ευχαριστήσω και να συγχαρώ όλους όσους συμμετείχαν και βοήθησαν εθελοντικά για την πραγματοποίηση της εκδήλωσης και ιδιαίτερα τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας κ. Γιώργο Τάτσιο και το ΔΣ, τις γυναίκες του χορευτικού της Εράτυρας που έδωσαν τον καλύτερο τους εαυτό και την φωτογράφο κ. Σταυρούλα Κυριάκου που με την εξαιρετική της φωτογραφία πρόβαλε την παραδοσιακή φορεσιά της Εράτυρας Βοΐου αλλά και της ευρύτερης περιοχής της Κοζάνης τη λεγόμενη «στόφα». Δεν μπορούσα να φανταστώ ερχόμενη στην Συνάντηση ότι τυχόν φωτογραφία που θα εκπροσωπούσε τον Σύλλογο μας θα κατάφερνε να πάρει τους περισσότερους ψήφους. Γι’ αυτό το λόγο δεν θα μπορούσα να παραλείψω και να μην εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες στον κόσμο που ψήφισε την φωτογραφία και κατέκτησε την πρώτη θέση. Τέλος εύχομαι και επιθυμώ να καθιερωθεί και να συνεχιστεί αυτή η καταπληκτική εκδήλωση με όσο το δυνατόν περισσότερους Μακεδονικούς Συλλόγους .Εμείς είμαστε οι συνεχιστές της παράδοσης μας και όλοι εμείς οφείλουμε στην πατρίδα μας του χρόνου να βροντοφωνάξουμε όλοι μαζί ΕΔΩ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ΕΛΛΑΔΑ ΕΔΩ.»
Ποιά είναι η Θωμαή Ζαρκοδήμου;
Η Ζαρκοδήμου Θωμαή του Ιωάννη και της Θεοδώρας το γένος Σιούτη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το Φεβρουάριο του 1986 με καταγωγή από την Εράτυρα και το Μικρόκαστρο του Δήμου Βοΐου Κοζάνης. Σε ηλικία μόλις 5 ετών είχε την πρώτη της επαφή με την παράδοση στο Σύνδεσμο Γραμμάτων και Τεχνών Κοζάνης με δασκάλα την κ. Καλαμάρα Σοφία όπου και ξεκίνησε τα πρώτα της μαθήματα παραδοσιακών χορών και με το πέρασμα του χρόνου την εκμάθηση τοπικών παραδοσιακών τραγουδιών με τη συνοδεία τουμπερλεκιού Το 2005 εισήχθει στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ειδικεύτηκε στους Ελληνικούς Παραδοσιακούς Χορούς. Κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών της ασχολήθηκε με την μελέτη και την καταγραφή των ηθών-εθίμων του Βοΐου Κοζάνης και κυρίως του τότε Δήμου Ασκίου. Το υλικό που συγκέντρωσε αποτέλεσε κίνητρο για την συγγραφή της διπλωματικής της εργασίας με τίτλο «Παραδοσιακά έθιμα στην Ελληνική Περιφέρεια» με επιβλέπουσα την κ. Δούκα Στέλλα. Παράλληλα, στα πλαίσια της ειδικότητας των Ελληνικών Παραδοσιακών Χορών παρουσίασε μία πτυχιακή εργασία με θέμα τον «Παραδοσιακό Γάμο στο Βοΐο» και μία ακόμη με το έθιμο της Εράτυρας «Τα Μπουμπουσιάρια». Το 2009 αποφοίτησε και εισήχθει το 2010 στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών στο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών «Φυσική Αγωγή και Αθλητισμός με κατεύθυνση Ανθρωπολογία – Λαογραφία του χορού». Με την επιβλέπουσα της κ. Ζωγράφου Μαγδαληνή αποφάσισαν από κοινού η μεταπτυχιακή της διατριβή να εστιάσει το ερευνητικό της ενδιαφέρον στην ευρύτερη περιοχή της πόλης της Κοζάνης με απώτερο σκοπό τη μελέτη των παραγόντων δραστηριοποίησης παιδιών ηλικίας 6 ως 12 ετών στους Χορευτικούς Συλλόγους. Η πρωτοτυπία – σημαντικότητα της έρευνας έγκειται στο γεγονός ότι δεν έχουν διερευνηθεί τα αίτια που συντρέχουν έτσι ώστε οι μαθητές αυτής της ηλικίας να συμμετέχουν ενεργά στα χορευτικά συγκροτήματα καθώς και ποια είναι η συμβολή των γονέων και των φορέων κοινωνικοποίησης στην παροχή κινήτρων προκειμένου να επιλέξουν αυτή τη δραστηριότητα. Παράλληλα παρακολούθησε για ένα έτος το πρόγραμμα «Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης» που υλοποιούσε το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (2009-2010) και εκπόνησε εργασία με τίτλο «Η διδασκαλία του παραδοσιακού χορού σε άτομα με αναπηρία». Από το 2015 μέχρι και σήμερα είναι σπουδάστρια στο Δημόσιο Ι. Ε. Κ. Κοζάνης στο τμήμα «Βοηθών Φυσικοθεραπείας».
Επίσης συμμετείχε με προφορική ανακοίνωση στο 13ο Διεθνές Συνέδριο Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της Ένωσης Γυμναστών Βορείου Ελλάδος με τίτλο «Χορός και Ταυτότητα: Η έννοια του ¨ύφους¨ στον παραδοσιακό χορό» και ως ερευνήτρια στο σεμινάριο επιτόπιας έρευνας για την «Προσφυγική Ταυτότητα» στην Χαλκιδική το Νοέμβριο του 2009 και το Μάρτιο του 2010.
Έχει παρακολουθήσει πληθώρα συνεδρίων, σεμιναρίων και ημερίδων Φυσικής Αγωγής καθώς και επιμορφωτικών σεμιναρίων παραδοσιακών χορών. Έχει δίπλωμα σχολής διαιτητών- κριτών στη χειροσφαίριση, στην αντιπτέριση (badminton), στην πετοσφαίριση (beachvolley) και κριτών στον κλασικό αθλητισμό.
Με τη διδασκαλία των παραδοσιακών χορών ασχολείται επαγγελματικά τα τελευταία 7 χρόνια και έχει διατελέσει ως χοροδιδάσκαλος στον Φιλαθλητικό – Ορειβατικό Σύλλογο Εράτυρας ¨Η Σέλτσα» όπου τα τελευταία 3 χρόνια κατέχει τη θέση του αντιπροέδρου στο διοικητικό συμβούλιο , στον Πολιτιστικό Σύλλογο Κοζάνης «Τα Κρεβατάκια», στο Σύλλογο Βοϊωτών Κοζάνης «Η Αγία Παρασκευή» και στο Σύλλογο Γυναικών Ροδιανής «Η Ωραία Ελένη». Τέλος, έχει συμμετέχει είτε ως χοροδιδάσκαλος είτε ως χορεύτρια είτε στη διοργάνωση σε πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων και φεστιβάλ χορού καθώς και στην επιμέλεια και διαχείριση βεστιαρίου παραδοσιακών φορεσιών. Στην 2η Πανελλήνια Συνάντηση Μακεδόνων φορούσε την παραδοσιακή φορεσιά της Εράτυρας Βοΐου Κοζάνης την λεγόμενη «στόφα» ή «νυφιάτικη», την οποία της την κληροδότησε η γιαγιά της, η οποία την έραψε και την κέντησε στο χέρι.
Φιλαθλητικός – Ορειβατικός Σύλλογος Εράτυρας » Η Σέλτσα «.
Ο Σύλλογος μας με έδρα την Εράτυρα του δήμου Βοΐου της περιφερειακής ενότητας Κοζάνης ιδρύθηκε το 1997 από Ερατυρείς που διαμένουν μόνιμα στο χωριό. Η αρχική επωνυμία του Συλλόγου ήταν » Ορειβατικός Σύλλογος Εράτυρας «.Το 2010 με τροποποίηση του καταστατικού ονομάστηκε Φιλαθλητικός – Ορειβατικός Σύλλογος Εράτυρας » Η Σέλτσα «. Απαριθμεί περίπου 250 μέλη, τα οποία αυξάνονται συνεχώς.
Η Εράτυρα ή αλλιώς Σέλιτσα είναι ένα μεγάλο παραδοσιακό χωριό χτισμένο στους πρόποδες του Άσκιον όρους που η ιστορία του ανάγεται στα βάθη των αιώνων. Στην περιοχή υπάρχουν απομεινάρια «Πελασγικών τειχών» τα λεγόμενα «Κτίσματα» που η ιστορία τους ανάγεται στο 3000π.Χ. Η κοιλάδα του ποταμού Μύριχου ήταν μια περιοχή ασφαλής, καλά οχυρωμένη και γεμάτη ζωντάνια από τους τότε κατοίκους. Λόγω της γεωγραφικής θέσης του χωριού, ο Σύλλογος μας στο πλαίσιο των ορειβατικών του δραστηριοτήτων διοργανώνει μονοήμερες ή διήμερες πεζοπορικές εξορμήσεις, οικολογικούς περιπάτους με στόχο την οικολογική ευαισθητοποίηση, ποδηλατικούς γύρους και εξερεύνηση ορεινών μονοπατιών ανάβασης στο γειτονικό μας Σινιάτσικο, στο Βέρμιο και αλλού σε συνεργασία πολλές φορές και με ορειβατικούς συλλόγους της περιοχής.
Μεγάλη είναι και η θρησκευτική ιστορία της Εράτυρας. Υπάρχουν 32 ναοί που οι περισσότεροι κτίστηκαν στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ονομαστό είναι το χειροποίητο, κάλο τέμπλο του Αγίου Γεωργίου, που ο τεχνίτης και ο γιος του χρειάστηκαν 18 χρόνια για να το τελειώσουν. Οι περισσότερες εκκλησίες έχουν απαράμιλλες στο είδος τους αγιογραφίες (όλες Μακεδονικής Σχολής). Η Εράτυρα είναι γνωστή για τα πολλά αρχοντικά, χτισμένα σύμφωνα με μια ιδιαίτερη τοπική λαϊκή παράδοση.
Έτσι, όσον αφορά της Φιλαθλητικές – Πολιτιστικές δράσεις, ο Σύλλογος μας έχει δημιουργήσει τμήματα γυμναστικής, παραδοσιακού χορού, μοντέρνου χορού, μπαλέτου, κλακέτες και ζωγραφικής. Εκπληρώνοντας τους σκοπούς του κάθε χρόνο πραγματοποιεί μια σειρά εκδηλώσεων, οι όποιες καλύπτουν χρονικά όλο το έτος και συμμετέχει ενεργά όχι μόνο στα ήθη και έθιμα του χωριού όπως Κόλιαντα, Σούρβα, Μπουμπουσάρια Κλαδαριές, κλπ αλλά και σε εκδηλώσεις άλλων συλλόγων ανά την Ελλάδα κυρίως με τα τμήματα των παραδοσιακών χορών τα οποία προβάλουν την παράδοση της Εράτυρας. Κατά την συμμετοχή μας σε αυτές τις εκδηλώσεις οι χορευτές φοράνε όσοι έχουν «φορεσιές» των προγόνων τους ενώ οι υπόλοιποι δανείζονται από τον Ιστορικό Λαογραφικό Σύλλογο Εράτυρας. Προ δεκαπενταετίας ράφτηκαν πιστά αντίγραφα της γυναικείας «νυφιάτικης» φορεσιάς και της αντρικής φορεσιάς , τα οποία φυλάσσονται στο Λαογραφικό Μουσείο Εράτυρας.
Είναι χαρακτηριστική η παραδοσιακή φορεσιά του χωριού μας. Η γυναικεία αποτελείται από ένα φουστάνι «την στόφα» ή κατά πολλούς «νυφιάτικη» ,μακρύ, μακρομάνικο και σε χρώματα μπλε, κυπαρισσί, κίτρινο της ώχρας, καφέ, σκούρο κόκκινο ή βυσσινί με διάφορα σκούρα σιρίτια κυρίως βελούδα. Το πάνω μέρος καλύπτεται από το γιλέκο ή αλλιώς «τσικέτο» αμάνικο από τσόχα, χρυσοκεντημένο με πολύπλοκα όμορφα σχέδια. Στα στήθη κρέμονται σειρές από φλουριά και στη μέση υπάρχει μια ζώνη κεντημένη (πολλές φορές έχει και τα σχέδια του τσικέτου) , η οποία κλείνει μπροστά με τα «κλειδώματα». Επίσης, υπάρχει μπροστά και η ποδιά που είναι σε σκούρο χρώμα ή και ίδιου χρώματος με τη στόφα και είναι κεντημένες είτε στο χέρι είτε στην μηχανή με διάφορα λουλούδια ή σχέδια πολύχρωμα και στο τελείωμα της έχει σκούρα δαντέλα. Κατά τους χειμερινούς μήνες παλαιότερα φορούσαν πιο μάλλινα σκούρα φουστάνια όπου το γιλέκο και η ποδιά ήταν πολλές φορές από το ίδιο ύφασμα. Στο κεφάλι φοράνε οι νέες γυναίκες το «φέσι», κυρίως σε βυσσινί χρώμα με χρυσή φούντα που κρέμεται στο πλάι (στην αριστερή πλευρά). Οι ηλικιωμένες γυναίκες φοράνε σκούρο μαντήλι γεμάτο πλουμίδια κυρίως ανοιχτών χρωμάτων. Οι χήρες φοράνε μαύρο μαντήλι και μαύρη ποδιά που έχει δύο μικρές «πιέτες».
Η αντρική στολή αποκαλείται «ντουλαμάς» .Μαύρου χρώματος, τσόχινος, που είναι σαν πανωφόρι και φτάνει μέχρι το γόνατο. Είναι αμάνικο και φοριέται πάντα με άσπρο πουκάμισο ή ψιλό καρουδάκι με όρθιο γιακά κουμπωμένο. Στα πόδια μέχρι το μηρό φορούσαν χοντρή κάλτσα (τσιράπι) που είναι υφασμένο στον αργαλειό και το λένε «χολέβια». Για παντελόνι φοράνε άσπρη βράκα που καλύπτεται από τα χολέβια (κάτω) και τον ντουλαμά (πάνω). Στο κεφάλι φοράνε ένα στρογγυλό, μαύρο, μαλακό φέσι.
Τέλος, ο Σύλλογος μας αποτελείται από άτομα που αγαπούν τον τόπο τους και διακατέχονται από διάθεση προσφοράς και προστασίας του περιβάλλοντος με βασικό στόχο την διατήρηση της πολιτισμικής και ορεινής τους κληρονομιάς.
