Τον ακριτικό Βώλακα Δράμας επισκέφθηκε κλιμάκιο του ΔΣ της ΠΟΠΣΜ (ο πρόεδρος κ.Γεώργιος Τάτσιος, ο αντιπρόεδρος Ανατολικής Μακεδονίας κΠαπαδόπουλος Κωνσταντίνος και ο ταμίας κ. Αρμεν Δημήτριος) με αφορμή τις εκδηλώσεις για την εορτή του Προφήτη Ηλία. Από νωρίς πραγματοποιήθηκε συνάντηση με τις τοπικές Αρχές και κατοίκους του Βώλακα στην αίθουσα συνεδριάσεων του Κοινοτικού καταστήματος, όπου εκφράστηκαν έντονες ανησυχίες για τη συγγραφική δραστηριότητα που αναπτύσσεται από ερευνητές που επιχειρούν να ετεροπροσδιορίσουν την «ταυτότητα» των Βωλακιωτών.
Ο Βώλακας αποτελεί ένα πραγματικό θησαυροφυλάκιο λαογραφίας, καθώς διατηρεί αναλλοίωτα δρώμενα που χάνονται στα βάθη των αιώνων. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βώλακα παρουσιάζει ένα εξαιρετικό έργο σε ότι αφορά τη διατήρηση της μουσικοχορευτικής κληρονομιάς του χωριού. Εντύπωση προκαλεί η καθολική συμμετοχή των κατοίκων στις δράσεις του Συλλόγου, καθώς διαθέτει την περίφημη πολυφωνική χορωδία γυναικών, πολυπληθή χορευτικά τμήματα και φυσικά παραδοσιακούς οργανοπαίκτες (που παίζουν γκάιντα και νταχαρέ) που μπορεί να είναι παιδιά, έφηβοι ή μεγαλύτεροι σε ηλικία. Σημείο αναφοράς του Βώλακα είναι ο μακεδονομάχος Άρμεν Κούπτσιος, ο οποίος εμφάνισε μεγάλη δράση κατά των Βουλγάρων στα δύσκολα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα. Είναι αξιοσημείωτο να αναφερθεί ότι 110 χρόνια μετά τον θάνατό του οι Βωλακιώτες τελούν μνημόσυνο κάθε Οκτώβριο με ιδιαίτερα μεγάλη συγκινησιακή φόρτιση.
Την ηρεμία της τοπικής κοινωνίας του Βώλακα ήρθε να ταράξει μια διδακτορική διατριβή της αποφοίτου της Βασιλικής Σχολής Χορού του Λονδίνου κ.Μαρίκας Ρόμπου-Λεβίθη, την οποία πραγματοποίησε στο Πανεπιστήμιο του Sussex. Τον Μάιο του 2016 κυκλοφόρησε σε βιβλίο με τίτλο ΕΠΙΤΗΡΟΥΜΕΝΕΣ ΖΩΕΣ. Με αφορμή καταγραφές που έκανε ως μέλος της ομάδας χορού ενός ερευνητικού προγράμματος του Συλλόγου ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ το 2001 επιχειρεί να αναδείξει τις δήθεν «κρυφές» πτυχές της ταυτότητας των ντόπιων σε αρκετά δίγλωσσα χωριά στους Νομούς Σερρών και Δράμας. Με το ίδιο αντικείμενο ασχολήθηκε και μια εργασία στο ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ με θέμα «ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΒΩΛΑΚΑ. ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΣΤΑ ΤΟΠΙΚΑ ΜΟΥΣΙΚΟΧΟΡΕΥΤΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ», βασιζόμενη στις καταγραφές του ίδιου ερευνητικού προγράμματος.
Μεγάλη η οργή των Βωλακιωτών με τα συμπεράσματα αυτών των δύο εργασιών, τα οποία όπως προκύπτει από τις επισημάνσεις τους ήταν προαποφασισμένα. Τόσο η διδακτορική διατριβή όσο και η εργασία στο ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ στερούνται ιστορικής τεκμηρίωσης και διαστρεβλώνουν τις μαρτυρίες των πληροφορητών με σκοπό να οδηγήσουν τον αναγνώστη στα δικά τους συμπεράσματα. Χρησιμοποιούν χρακτηριστικά της τοπικής κοινωνίας του Βώλακα (οι ΕΠΙΤΗΡΟΥΜΕΝΕΣ ΖΩΗΣ το μεθοδεύουν και σε άλλα χωριά με τον ίδιο τρόπο) που είναι αναληθή και χρησιμοποιούν ως άλλοθι την άρνηση των ντόπιων να χρησιμοποιήσουν το τοπικό γλωσσικό ιδίωμα στα τραγούδια τους για να αποδείξουν ότι οι ντόπιοι καταπιέζονται από το Ελληνικό κράτος… Προσβάλουν τους ανθρώπους του Πολιτιστικού Συλλόγου Βώλακα λέγοντας ότι αποτελούν «όργανα του Κράτους» με αποστολή την εξαφάνιση της «γλώσσας». Οι Βωλακιώτες φανερά ενοχλημένοι από την εξέλιξη αυτή αναφέρουν ότι μετάνοιωσαν που καλοδέχτηκαν και, σε ορισμένες περιπτώσεις, φιλοξένησαν αυτούς τους «ερευνητές». Η Βωλακιώτισσα πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Κάτω Νευροκοπίου κα Σταματία Μίρκου προτείνει να προσκληθούν οι εν λόγω «ερευνητές» να ξαναέλθουν στον Βώλακα για να λογοδοτήσουν. Να τους αντικρύσουν κατάματα και να τους ρωτήσουν ΓΙΑΤΙ παραγνώρισαν την αποκρυσταλλωμένη άποψη των Βωλακιωτών περί εθνικής συνείδησης και τους ετεροπροσδιορίζουν εντελώς αυθαίρετα ως «σλάβους»; Η δε εργασία του ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ θεωρεί αποδεδειγμένη την ύπαρξη «μακεδονικής εθνότητας» συν τοις άλλοις…
Ήδη έχει συνταχθεί επιστολή διαμαρτυρίας των Βωλακιωτών σχετικά με το περιεχόμενο στις ΕΠΙΤΗΡΟΥΜΕΝΕΣ ΖΩΕΣ, με την οποία οι κάτοικοι εκφράζουν την αγανάκτησή τους για τις αναλήθειες που γράφονται και καλούν τους μελλοντικούς ερευνητές να ΜΗΝ λάβουν υπόψιν ως βιβλιογραφία τα αυθαίρετα συμπεράσματα της κ.Ρόμπου. Παρόμοιες διαμαρτυρίες υπάρχουν ΚΑΙ από τους κατοίκους του Χαρωπού και Βαμβακοφύτου Σερρών οι οποίες θα δημοσιευθούν σύντομα. Σε όλες τις τοπικές κοινωνίες πλανάται ένα ερώτημα σχετικά με αυτή τη δραστηριότητα … «ΓΙΑΤΙ»;
